Zijn ouders verantwoordelijk voor Facebookgedrag van hun kinderen?

[Gast RSS-bot]

Ouders zijn verantwoordelijk voor wat hun kinderen op Facebook doen, las ik bij de Wall Street Journal. Dat bleek uit een vonnis van een gerechtshof in de Amerikaanse staat Georgia. Het kind had een ander kind gepest, en de ouders hadden nagelaten in te grijpen terwijl ze wel hadden moeten weten dat dit speelde. Hoe zou dat bij ons gaan?

De wet is voor aansprakelijkheid van ouders in principe helder. Een kind is tot 14 jaar niet aansprakelijk voor zijn handelen (art. 6:164 BW). Ouders zijn dat wel (art. 6:169 BW), mits het gaat om actief handelen (en dus niet nalaten door het kind, bijvoorbeeld omdat het kind niet waarschuwt voor een gevaarlijke situatie in het ouderlijk huis).

Vanaf 14 jaar is het kind in principe zelf aansprakelijk, hoewel hier dan wel het kalekipprincipe opgaat natuurlijk. Voor de ouders ligt het dan iets complexer. In beginsel zijn zij aansprakelijk voor hun kind van 14 tot 16 jaar. Vanaf 16 jaar is alleen het kind aansprakelijk. Je leest wel eens dat je als ouder tot 18 of 21 aansprakelijk bent voor je kind, dat is dus niet juist. Je hebt wel een onderhoudsplicht tot 21 jaar voor levensonderhoud en studie van je kind. (En er is een wetsvoorstel tot verruiming van de aansprakelijkheid voor ouders.)

Bij dat beginsel geldt een uitzondering die ik altijd drie keer moet lezen. Een ouder is aansprakelijk voor het kind,

tenzij hem niet kan worden verweten dat hij de gedraging van het kind niet heeft belet.

Dit wil zeggen: je bent aansprakelijk voor een fout van je kind als blijkt dat jij als ouder in had moeten grijpen, maar dat hebt nagelaten. En de bewijslast ligt bij jou als ouder: jij moet bewijzen dat je niet in had moeten grijpen, oftewel dat dit gedrag van het kind binnen zijn normale vrijheid valt en daarom alleen de schuld van het kind is. Rijdt een kind van 15 iemand aan met de fiets, dan zijn de ouders daar dus normaliter niet voor aansprakelijk. Het is immers normaal dat kinderen van 15 zelfstandig fietsen en ongelukken kunnen dan gebeuren.

Is het normaal dat kinderen van 14 jaar en ouder zelfstandig Facebooken? ‘Duh’ lijkt mij het enig juridisch correcte antwoord hier. (Of misschien “Facebook is voor oude mensen, wij zitten op Snapchat of Instagram” maar ik ben oud dus dat weet ik niet.) In dat geval heb je dus niet snel een plicht als ouders om in te grijpen en is alleen het kind juridisch aansprakelijk voor wangedrag daar.

In 2009 was er een rechtszaak tegen de ouders van een vijftienjarige die auteursrechtinbreuk had gepleegd (de Cruijffclaim van vierduizend euro). Omdat de jongen niet betaalde, wilde de rechthebbende via dit wetsartikel dat de ouders dat zouden doen. Maar dat wees de rechter af:

Het gaat kennelijk om een handige jongen – zoals zoveel kinderen tegenwoordig zeer handig zijn in het omgaan met internet en alles wat met computers te maken heeft – die op deze wijze zijn liefhebberij mede vorm geeft. Dat is tegenwoordig niets bijzonders. Er zijn veel kinderen van (ongeveer) deze leeftijd die een website hebben. Het onderwerp van de site -voetbal- is onschuldig: volstrekt normaal voor een jongen van 15 jaar.

Mede gezien die omstandigheid zag de rechtbank geen reden om de ouders aansprakelijk te houden voor deze inbreuk. De vrijheid om een website te bouwen is voor een vijftienjarige “normaal” en de ouders zijn “niet tekort geschoten in hetgeen in de gegeven omstandigheden redelijkerwijze van hen kon worden gevergd.” En als een website bouwen al normaal is, dan lijkt me het updaten van je Facebook ook heel normaal.

Anders wordt het misschien als je wéét van wangedrag door je kinderen en je laat dat doorgaan. Op zeker moment komt er toch een soort van verwijt dat je in had moeten grijpen bij pesterij en dergelijke. En dan vervalt de ‘tenzij’ dat het je niet had kunnen worden verweten dat je niet ingreep. Hoewel ik me dan wel afvraag, wanneer wéét je als ouder dat je kind rare dingen doet op internet.

Arnoud

Kent u onze boekenserie Deskundig en praktisch juridisch advies al? Webwinkels, hosting, software, security en meer!

Bron/Auteur: Arnoud Engelfriet