[Zelfbouw] Buizen versterker zelf bouwen????

[Big fellow]

Naar aanleiding van het topic van de kapotte buizen radio ben ik weer eens op zoek gegaan naar buizen versterker ontwerpen etc.

Enige jaren geleden had ik dat ook al gedaan en ik kom erachter dat er eigenlijk niets verandert is kwa aanbod.

 

Ik heb vele ontwerpen & reviews gelezen en zit een beetje in een dilemma. Aan de ene kant vindt ik het uiterlijk van de Velleman mono versterker met de KT88 buizen mooi eruit zien (kit K8010), maar houd de prijs mij wat tegen. De reviews zijn ook redelijk positief, maar niet positief genoeg om mij naar de winkel te laten rennen...

Nu denk ik dat het ook goed mogelijk moet wezen om zelf een versterker te bouwen met minimaal dezelfde kwaliteit maar voor lagere prijs. Ik denk wel dat ik dan de behuizing iets anders maak, waarschijnlijk van hout... (Nostalgisch uiterlijk ;-) )

Wie kan mij in de richting wijzen van een goed ontwerp waarvan de kans op succesvolle bouw hoog ligt?

En wat is jullie mening over het al dan niet gebruikmaken van ringkern transformatoren t.o.v. ander typen transformatoren. Ik ben er namelijk wel achter gekomen dat in de uitgangs transformatoren een hoop geld kan gaan zitten...

Het ontwerp moet een uitgangs vermogen hebben van zo'n 20-50W. De speakers die ik er aan wil gaan hangen hebben een maximale belastbaarheid van 50W... En als er meer dan een paar Watt wordt gebruikt wordt je al snel aardig doof ;-) .

 

Ik hoor graag de meningen van de mensen met ervaring op het gebied van buizen versterkers, en graag ook de meningen/ervaringen m.b.t. het gebruik van de verschillende type buizen...

[Steve]

http://www.zelfbouwaudio.nl/forum/viewtopic.php?t=881

[Steve]

http://www.triodedick.com/

[jopiesat]

Niet voor de zelfbouw, maar wel om je te verlekkeren tijdens het lezen :-)

Hi-fi uit China

[columbo]

o ik dacht dat de gloeilampen verboden werden in de EU.dit soort verst.gebruiken meer stoom dan dat ze aan power leveren. ik hou het wel bij mijn Bryston 3 St, met 20 jaar garantie.Made in Canada.

[Big fellow]

Steve & jopiesat;

 

Bedankt voor de links. Vooral op dat forum is heel veel te lezen...

Ik zit mij nou af te vragen of het misschien niet "slimmer" is om een Chinese HiFi buizen versterker te kopen, en deze geheel aan te passen....

 

Ook hoor ik nog graag een antwoord op de volgende vraag...

Origineel bericht van: Big fellow

Ik hoor graag de meningen van de mensen met ervaring op het gebied van buizen versterkers, en graag ook de meningen/ervaringen m.b.t. het gebruik van de verschillende type buizen...

[Gast Drs. IJzerbout]

Het probleem van een buizenversterker is doorgaans de prijs. Ook als je hem zelf bouwt.

Met name de voedingstransformatoren, uitgangstranformatoren en de buizen.

 

Wil je zelf bouwen, dan moet je een echte hobbyist zijn en er liefde, geduld en tijd in steken.

Het is niet zo, dat je ergens eens bouw schema opsnort en het dan lukraak nabouwt, stekker erin en klaar.

Je moet ook mechanisch handig zijn om het uiterlijk mooi te doen ogen.

Als een versterker er niet mooi uit ziet, dan "smoelt" ie niet.

 

Je moet een bepaalde prijs vastleggen en ook eens kijken wat voor een spullen je al hebt.

Dan is het zo dat een versterker van 50 watt niet 2 x zo duur is als een versterker van 25 watt. Maar ik noem maar wat: 5 x zo duur.

Als het om vermogen gaat, gaan de prijs en het gewicht exponentieel stijgen.

 

Ik zou je aanbevelen om eens in het EL34 segment te gaan kijken. Daarmee haal je 25-30 watt en de prijzen voor de trafo´s zijn nog redelijk betaalbaar. Kom je in de buurt van de 50 watt...dan zijn er geen enkele buizen meer die betaalbaar zijn en dit kunnen. Je moet dan richting KT88 en ja er is veel keus, maar goedkoop is het niet. Dus buizen moeten parallel, de voeding wordt groter en duur.

Een goede start zou zijn iets met 2 x EL34. Als je dan een goed ontwerp hebt, dan heb je al een hele mooie versterker met de echte ouderwetse warme buizenklank. Je zult er veel plezier van hebben.

 

Een ander alternatief zou zijn een enkele 300B in klasse A. Dit is echt fenomenaal mooi maar je moet er hele goede luidsprekers bij hebben want het vermogen voor enkele 300B in klasse A is maar ca. 5 watt.

[Gast Drs. IJzerbout]

Wil je iets zelf bouwen dan moet je over het volgende nadenken:

 

1) kan ik dat

2) welke klasse? A, B (niet aan te bevelen), AB, ABb1

3) welk vermogen

4) welke buizen (triodes of penthodes, beampower tetrodes)

5) welke uitgangstransformatoren. Het hele resultaat staat of valt met de uitgangstransformatoren.

6) pas dan kun je uitrekenen wat je aan voeding nodig hebt.

7) al dan niet tegenkoppeling

8) wat ligt er zoal bij jouw thuis in de knutselbak

 

Al met al is het niet goedkoop. Die 12 watt EL84 versterker is leuk, maar die zal je niet de ruiten uit de sponningen doen vliegen.

Die buizen, lees ik zijn van Chinese fabrikage. Niet dat die slecht zullen zijn, maar die zijn spotgoedkoop. Dus lees niet dat deze kit zijn prijs heeft vanwege deze lampen. Die kosten geen fluit.

4 x EL84 is ongeveer te vergelijken met 2 x EL34 voor een mono kanaal.

 

Let wel op...Ultralinear wordt hier als goed aangeprezen, maar het betekent wel dat er tegenkoppeleing plaats vind op de schermroosters. Voor de echte onvervalste freak is tegenkoppling een vies woord.

Ik heb ook tegenkoppeling op de scherm roosters toegepast, dus Ultralineair en het is gewoon erg mooi.

[Gast Drs. IJzerbout]

Citaat:

Maar als je dan toch echt een goede hifi versterker wil bouwen voor niet al teveel vermogen maak dan iets met 4xEL84 in balans, een betere versterker is er nooit geweest.

Nou, dat ben ik niet met je eens.
Die EL84 versterkers komen overal op de proppen omdat die buizen nog overal te koop zijn. Doorgaans van Russische of Chinese makelij.

Citaat:

alle ander vermogens versterkers gaan vaak mank aan "hoog" en vervorming door de gebruikte uitgangstrafo´s.

Van dat mank gaan aan hoog..ik weet niet waar je dat vandaan hebt maar dat is niet zo.
Vervorming door uitgangstransformatoren. Daar zit een kern van waarheid in maar als je bereid bent te dokken voor een goede OPT dan is dat dus niet zo.
Een fabrikant die hele goede OPT´s maakt, in het HighEnd segment is --LUNDAHL--
Ik heb er enkele van liggen voor b.v. 300B buizen. Het zijn met afstand de allerbeste voor dit doel.

Verder ken ik hier bij mij in de buurt een transformator wikkelbedrijf die iedere trafo voor je wikkelen volgens je eigen specifikatie. Ook OPT´s met de door jouw gewenste Verschachtelung.

[Gast Drs. IJzerbout]

Ik moet wel lachen over de HigEnd Audiofielen.

 

Heel vroeger rond 1920-1930 werden de eerste buizenversterkertrappen aan elkaar gekoppeld door transformatoren.

En bij balansversterkers kon je heel goed een trafo als fasedraaier toepassen.

 

Toen de buizen fasendraaier ontstond was men blij dat ze van die transformatoren af waren.

 

Maar nu hebben de Audiofiel freaks dat onding herondekt en Lundahl brengt ze vrolijk op de markt.

Ik kan me nog herinneren hoe mijn vader op die trafo´s aan het schelden was.

 

Tja..vroeger toen de ontwikkeling in de kinderschoen stond was alles stukken beter, aldus de audiofielen. Dus zelfs die rottrafo komt weer terug. :D

 

 

[Gast Drs. IJzerbout]

Sjaak toch...

 

een enkele EL34 heeft een anodedissipatie van 25 watt

een enkele EL84 heeft een anodedissipatie van 12 watt

 

Daarom zei ik dat je een enkele EL34 kunt vergelijken met 2x EL84 parallel.

 

De EL34 is gewoon een veel betere buis.

 

De EL84 is nu populair omdat die spotgoedkoop op iedere hoek van de straat te koop is. Die krijg je nagesmeten.

 

Neem je een enkele EL84, dus klasse A, dan heb je ca 6 watt* bij ca. 10% vervorming.

 

Neem je een enkele EL34, dus klasse A, dan heb je ca 11 watt* bij ca. 10% vervorming.

 

Dus wat is beter? Een enkele EL34 doet wat 2x EL84 kunnen.

de uitgangsimpedantie bij 2x2 EL84 is 4k en bij 1x2 EL34 ook 4k (in klasse AB)

 

*Trafoverliezen niet meegerekend.

 

 

[Gast Drs. IJzerbout]

Zelfs de steilheid van 12,5 mA/V is voor beide buizen hetzelfde.

Dit is duidelijk het bewijs dat beide buizen identiek zijn, met als enigste verschil de dubbele anodedissipatie.

 

Je kunt zo de hele ontwikkeling van deze penthode volgen als je door het ontwikkelingsstadium gaat:

 

EL3, EL41, EL84, De buis is op enkele kleinigheden (vorm, grootte en voet) na hetzelfde

Hetzelfde geldt voor:

EL5, EL6, 4699, EL34

 

6L6, KT66, KT88 waren Amerikaanse versies.

 

Dan zijn er nog andere variaties met vooral een hogere anodespanning en dissipatie voor nog veel meer vermogen.

En natuurlijk andere gloeispanning en stroom.

 

 

[Gast Drs. IJzerbout]

Citaat:

Het gaat niet over het vermogen, dat is idd hoger bij een EL34. Maar kwa hifi wint 2x EL84 in balans(niet parallel dus) het ruimschoots doordat de balans uitgangstrafo beter te dimensioneren is door minder "ijzer" in de kern

 

Helaas... Niet mee eens. Dat is geen stelling.

 

Je hebt grote en kleine uitgangstrafo´s. Voor 2 x EL34 heb je natuurlijk een grotere, zwaardere uitgangstransformator nodig dan bij 2 x EL84.

 

Maar dat is toch geen probleem: meer ijzer en dikkere windingen.

Ik zei al dat het hele succes van een goede versterker staat of valt met de OPT. (Output Transformer)

Dit is het geheim van de smid. Een goed klinkende OPT heeft een speciale "Verschachtelung". Daar zit het hem in. Niet alleen de hoeveelheid ijzer.

En zeker niet dat het stuurrooster van de buizen inwendig verguld moeten zijn. Dat is weer zo´n hersenschim van de doorgeflipte Audiofiel.

[Jan Ambers]

Zeg gebruik ne keer PMPO watts L+R, met jullie schamele 6 & 11W maken jullie geen indruk meer

[Gast Drs. IJzerbout]

Citaat:

En juist door dat meerdere ijzer en dikker draad holt de kwaliteit achteruit doordat hij gauwer verzadigd is bij een groot vermogen zoals met de EL34.
En vertel me nu niet dat ik niet weet hoe het met EL34´s werkt, voor hifi zijn het flut buizen

Je weet niet hoe een versterker met 2 x EL34 werkt. :D

Bij 2 x EL34 in balans is er van verzadiging van de ijzerkern geen sprake. Juist omdat deze buizen in balans geschakeld zijn loopt de anodestroom (en voor ultralineair de schermroosterstroom) in tegengestelde richting door de 2 secondaire windingen met gemeenschappelijke middenaftakking.
Daardoor wordt de magnetisatie geheel opgeheven. Er is geen sprake van verzadiging.
De uitgangstransformator heeft daarom in dit geval ook geen luchtspleet.
Dit in tegenstelling tot klasse A bedrijf. Hier loopt de volle plaatstroom door één wikkeling en uitgangstranformatoren voor deze toepassing moeten een luchtspleet hebben om magnetisatie en dus verzadiging te voorkomen. (net als een smoorspoel)

Sorry Sjaak(k) Ik wil je wel een paar lessen in buizentechniek geven. Dan krijg je het speciale Drs. IJzerbout leerboek met certificaat.!!! :D

Het mooie van 2 x EL34 is dat je ze in klasse B kunt zetten, dan heb je bij 800 volt plaatspanning, vette 100 watt uitgangsvermogen. Dat wil ik je wel eens bij 2 x EL84 zien flikken.
Bij 2 x EL51 is op deze manier zelfs 133 Watt te halen. (theoretisch 150 Watt, maar dan wordt de dissipatie van de schermroosters te hoog)

Trouwens, ik wil hier klasse B niet aanraden...voor HighEnd is dit niks, te veel vervorming bij lage vermogens. AB is veel beter.