faq: Buizen, lampen en ouwe meuk.

[Eddy VL]

 

Even google met "Selenium rectifier"

 

Op Wikipedia is alleen een Engelse versie te vinden. heb ze even vertaald:

 

Citaat:

Selenium gelijkrichter

 

Een selenium gelijkrichter is een soort metaal-gelijkrichter, uitgevonden in 1933.

Ze werden gebruikt als vervanging van de buisgelijkrichter en in toepassingen van batterijladers die hogere stromen moesten aankunnen en waar voordien enkel gelijkstroomgeneratoren konden voor gebruikt worden. Vacuüm-buizen konden de grotere stroom niet leveren om een auto-batterij te laden.

 

Constructie

 

Selenium gelijkrichters zijn gemaakt van aaneengeschakelde vierkante of ronde platen, van aluminium of staal, bedekt met ongeveer 1 micrometer van bismut of nikkel. Een veel dikkere laag van selenium (50 tot 60 micrometer), gedrenkt in een halogeen wordt afgezet op de ene zijde van de dunne metalen beplating. De selenium wordt vervolgens omgezet in polykristallijne grijs (zeshoekige) vorm door middel van uitgloeien. Elke plaat is in staat om ongeveer 20 volt weerstaan in de omgekeerde richting. De metalen platen, of schijven, dienen zowel als koelplaat als voor het bevestigen van de gelijkrichter. Meerdere platen kunnen aan elkaar worden gezet om bestand te zijn tegen hogere spanningen. Voor de hoogspanning gelijkrichters in televisietoestellen en fotokopie machines werden duizenden miniatuur selenium schijven aaneengeschakeld .

 

Gebruik

 

In radio of TV ontvangers vanaf ongeveer 1947 tot 1975 om voor de paar honderd Volt anodespanning te voorzien. Buisgelijkrichters hadden een rendement van slechts 60% in vergelijking met de 80% van de selenium gelijkrichters. Die werkten ook ogenblikkelijk, in tegenstelling tot de buisgelijkrichters, die 20 seconden nodig hadden om op te warmen. Bij apparatuur met buizen voor precisiedoeleinden had de buisgelijkrichter ook soms meer dan een uur nodig om stabiel te worden.

 

Vervanging

 

Selenium gelijkrichters hadden een kortere levensduur dan gewenst. Ingeval van defect branden ze door en gaven ze een onwelriekende geur en zeer giftige rook af, zodanig dat de technieker bij herstelling direct wist wat het probleem was. Het grootste nadeel was dat de doorlaatweerstand hoger werd, met vermindering van de gelijkgerichte spanning tot gevolg. In de jaren zestig werden ze opgevolgd door de silicium gelijkrichters, die minder spanningsverlies hadden in doorlaat, die minder kosten en toch betrouwbaarder waren. Ze worden nog gemaakt maar enkel voor toepassingen waar een exacte vervanging nodig is, maar niet meer in nieuwe ontwerpen behalve in sommige batterijladers voor auto's.

 

Hier weten we eigenlijk niks meer mee, maar ik vermoed dat de halogeen maar aan 1 zijde word aangebracht, want het zou moeten werken als een silicium of germanium diode. Selenium zou ofwel een geleider ofwel een niet-geleider zijn naargelang de verontreiniging.

 

mvg

 

Eddy VL

 

[Matchless]

Tuurlijk vindt je veel dingen in wikipedia maar dat is niet het doel van dit draadje.

 

De kenners kunnen hier uitleggen wat het is en als het dan niet duidelijk is dan kan men dit aan de "vakman" vragen.

 

Dus hou het draadje tot de materie en geen offtopic dingen.

 

Over de CRT.

Ikzelf vermoed dat het een soort grote radiolamp is. Maar hoe het precies werkt? Er zitten zoveel roosters in..

 

Goeie vraag dus.

[columbo]

CRT is de afkorting voor Cathode Ray tube.het aantal roosters varieerd per type,normaal 3 rijen.pas op deze buis is vacuum,en kan bij beschadigingen imploderen,en werkt met zeer hoge voltages en blijft ook na het uitschakelen onder zeer hoge spanning staan.zonder kennis van zaken is het niet verstandig om hier mee te experimenteren,nl levensgevaarlijk.

[chablis]

CRT noemen we in het nederlands ook wel KSB, oftewel kathodestraalbuis. Dat zegt al een beetje wat er gebeurt.

Volgens mij zijn de belangrijkste verschillen/aanvullingen met/op een "gewone" buis, dat de elektronenbundel wordt afgevuurd op een fluoriserend scherm, dat dan oplicht (het eigenlijke beeld dus} en de horizontale en verticale afbuigspoelen (elektromagneten buiten de buis) waarmee de bundel gericht kan worden.

Dit even heel basic gezien.

[Eddy VL]

Citaat:

De kenners kunnen hier uitleggen wat het is en als het dan niet duidelijk is dan kan men dit aan de "vakman" vragen.

Dus hou het draadje tot de materie en geen offtopic dingen.

Even opnieuw dan:

Citaat:

Om gelijk maar naar de andere "ouwe meuk" over te stappen: hoe werkte eigenlijk die gelijkrichter die ik toen ik nog heel klein was gebruikte, die er uitzag als een CV radiator?

Foto zie bijlage...

Even google met "Selenium rectifier"

Op Wikipedia is alleen een Engelse versie te vinden. heb ze even vertaald:

Citaat:

Selenium gelijkrichter

Een selenium gelijkrichter is een soort metaal-gelijkrichter, uitgevonden in 1933.
Ze werden gebruikt als vervanging van de buisgelijkrichter en in toepassingen van batterijladers die hogere stromen moesten aankunnen en waar voordien enkel gelijkstroomgeneratoren konden voor gebruikt worden. Vacuüm-buizen konden de grotere stroom niet leveren om een auto-batterij te laden.

Constructie

Selenium gelijkrichters zijn gemaakt van aaneengeschakelde vierkante of ronde platen, van aluminium of staal, bedekt met ongeveer 1 micrometer van bismut of nikkel. Een veel dikkere laag van selenium (50 tot 60 micrometer), gedrenkt in een halogeen wordt afgezet op de ene zijde van de dunne metalen beplating. De selenium wordt vervolgens omgezet in polykristallijne grijs (zeshoekige) vorm door middel van uitgloeien. Elke plaat is in staat om ongeveer 20 volt weerstaan in de omgekeerde richting. De metalen platen, of schijven, dienen zowel als koelplaat als voor het bevestigen van de gelijkrichter. Meerdere platen kunnen aan elkaar worden gezet om bestand te zijn tegen hogere spanningen. Voor de hoogspanning gelijkrichters in televisietoestellen en fotokopie machines werden duizenden miniatuur selenium schijven aaneengeschakeld .

Gebruik
In radio of TV ontvangers vanaf ongeveer 1947 tot 1975 om voor de paar honderd Volt anodespanning te voorzien. Buisgelijkrichters hadden een rendement van slechts 60% in vergelijking met de 80% van de selenium gelijkrichters. Die werkten ook ogenblikkelijk, in tegenstelling tot de buisgelijkrichters, die 20 seconden nodig hadden om op te warmen. Bij apparatuur met buizen voor precisiedoeleinden had de buisgelijkrichter ook soms meer dan een uur nodig om stabiel te worden.

Vervanging
Selenium gelijkrichters hadden een kortere levensduur dan gewenst. Ingeval van defect branden ze door en gaven ze een onwelriekende geur en zeer giftige rook af, zodanig dat de technieker bij herstelling direct wist wat het probleem was. Het grootste nadeel was dat de doorlaatweerstand hoger werd, met vermindering van de gelijkgerichte spanning tot gevolg. In de jaren zestig werden ze opgevolgd door de silicium gelijkrichters, die minder spanningsverlies hadden in doorlaat, die minder kosten en toch betrouwbaarder waren. Ze worden nog gemaakt maar enkel voor toepassingen waar een exacte vervanging nodig is, maar niet meer in nieuwe ontwerpen behalve in sommige batterijladers voor auto's.

Heb ondertussen in mijn leerboek electronica de bevestiging gevonden (zie bijlage):

De seleniumcel werkt als een silicium gelijkrichter; waar, naar ik vermoed de N-laag, bij een seleniumcel vervangen is door de metalen plaat en de P-laag door selenium (is trouwens ook een halfgeleider geloof ik) verontreinigd met halogeen (in analogie met indium of arseen).

Dus voor de werking mag je de uitleg van een silicium of germaniumdiode nemen.

[Eddy VL]

 

Ik hoop dat met mijn vorige reply de vraag van Chablis over de radiatior-gelijkrichter beantwoord is.

 

Ik ben momenteel nog bezig met een buizen.doc over de pentode en dat neemt nog wel wat tijd in beslag. Ondertussen heeft Rijschoq een item geplaatst over de beeldbuis. Columbo heeft wel gelijk dat experimenteren zonder kennis van zaken gevaarlijk is, maar deze draad heeft juist de bedoeling om kennis van zaken over te brengen, en je hoeft daarom niet te experimenteren maar kennis over de werking zal eerder tot voorzichtigheid aanmanen in dit geval.

 

Daarom: oefen nog even geduld; na de pentode zal ik een buizen.doc maken over de speciale lampen nl het "groene oog", de kathodestraalbuis van de osciloscoop, de zwartwit-beeldbuis en dan de kleuren.

 

Maar zal niet voor morgen zijn

 

mvg

 

Eddy Vl

 

 

 

[chablis]

Bedankt eddy, de selenium gelijkrichter is mij nu wel duidelijk.

 

[Gast Drs. IJzerbout]

Citaat:

Ingeval van defect branden ze door en gaven ze een onwelriekende geur en zeer giftige rook af, zodanig dat de technieker bij herstelling direct wist wat het probleem was.

Dat klopt en kan ik alleen maar bevestigen. Als die dingen kapot gingen, dan stonken ze naar stront.

In Canada noemden we ze daarom ook wel:
Rectifier - Rectumfinder
En in Duitsland,
Gleichrichter - Gleich-riecht-er

Citaat:

Die werkten ook ogenblikkelijk, in tegenstelling tot de buisgelijkrichters, die 20 seconden nodig hadden om op te warmen.

Dit bevestigt mijn bewering dat buizen niet kapot gaan als de hoogspanning onmiddelijk op de anoden staat.
In tegenstelling tot dat wat de Audiofielen lopen te verkondigen, die de klok wel hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt.

[chablis]

Origineel bericht van: Drs. IJzerbout

Citaat:

Die werkten ook ogenblikkelijk, in tegenstelling tot de buisgelijkrichters, die 20 seconden nodig hadden om op te warmen.

Dit bevestigt mijn bewering dat buizen niet kapot gaan als de hoogspanning onmiddelijk op de anoden staat.
In tegenstelling tot dat wat de Audiofielen lopen te verkondigen, die de klok wel hebben horen luiden maar niet weten waar de klepel hangt.

Ik zie het niet helemaal het verband van deze bewering over buizen met de selenium gelijkrichter....

[Eddy VL]

 

Hier is iets vroeger dan verwacht het deel Pentode.

 

Ik had hierbij nog grafisch ontwerpen, standaard schemas van eindtrappen, en foutlocatie willen geven, maar ik zal hiervoor aparte docs maken.

 

Mvg

 

Eddy Vl

Buizen3.doc

[Gast Drs. IJzerbout]

Citaat:

Hier is iets vroeger dan verwacht het deel Pentode.

Hi Eddy, leuk gedaan. Om zoiets te doen heb ik helaas geen tijd.

Er is een kleine fout ingeslopen.
De negatieve roosterspanning (Vg1-) wordt niet tussen rooster en kathode gemeten, maar tussen kathode en aarde.
Ergens bij het EL 84 voorbeeld gaf je dat zo aan met een pijl.

[ceesv]

De kathode is toch laagohmig?

Die spanning kan je ook met een eenvoudige universeelmeter meten.

[Gast Drs. IJzerbout]

Citaat:

En dat klopt nog ook, negatief meet je tussen het rooster en de kathode met een "galvanometer" of met een "buisvoltmeter" met z´n extreem hoge inwendige weerstand, Zo belast je de spanning niet
Dus niet met een simpel universeelmetertje van 40kohm/volt oid

Sjaak(k)..Mijn vader zou zich in zijn graf omdraaien als ie dit las.
De negative roosterspanning (-Vg1) meet je tussen kathode en aarde. (bij gebruik van een kathodeweerstand).
Tenzij je een externe negatieve roosterspanning aan het rooster aanlegt.

[Gast Drs. IJzerbout]

Sjaak(k) geloof me nou maar...het is zo...en daar verwed ik een paar EL34´s om.

 

Ik heb het over automatische negatieve roosterspanning.

En leg het voor de eenvoud uit voor een triode.

De kathodestroom is voor een triode even groot als de anodestroom, Ia, welke door de kathodeweerstand Rk vloeit.

Dus de spanning over Rk = Ia x Rk, waarbij de kathode positief is ten opzichte van aarde. (de "onderkant" van de kathodeweerstand). Het stuurrooster ligt met een zeer hoge weerstand Rg aan dezelfde aarde. In deze weerstand vloeit geen stroom, er loopt namelijk geen roosterstroom. Hierdoor staat er dus ook geen spanning; het rooster is dus een spanning Ia x Rk negatief ten opzichte van de kathode.

Door een juiste keuze van Rk is de negatieve roosterspanning eenvoudig in te stellen.

 

Citaat:

Ik heb voor dit soort negatief metingen indertijd een BVM van Heathkit gekocht

Aan het rooster valt niks te meten...er loopt geen stroom.

 

Dat is het leuke van buizentechniek...als je het begrijpt is het helemaal niet moeilijk.

 

Ik heb veel zondagmiddagen samen met mijn vader geknutseld en gebouwd..hij heeft me enorm geholpen en alles tot in de treuren uitgelegd. En ik maakte dezelfde fout als jij nu...zat de negatieve roosterspanning aan het rooster te meten.

Het is jammer, want deze kennis gaat langzamerhand verloren en er komt een dag dat ook wij dat meenemen het graf in...

[Gast gladys]

Biede heren hebben gelijk. Je kunt de negatieve spanning op het stuurrooster direct meten maar je hebt dan een buisvoltmeter nodig. Die hadden een ingangsimpedantie die vele malen groter was dan de roosterlekweerstand van 470k a 1meg. Maar wie heeft nog zo een ding van heetkit. Ooit zelf een gebouwd maar afgedankt. De roosterspanning indirect meten gaat wel zo simpel met een universeelmeter (tegenwoorig nog geen tientje). Gewoon over de kathodeweerstand meten.