buitenland Hongarije reaktiveert de middengolf 540 kHz met 2000 kW

[Eduard07]

Zeker, maar mijn opmerking betrof met name Ijzerbout's constatering dat het in Canada  's avonds op de AM een bende was vergelijkbaar met Europa.

​Ik heb dat zelf niet geconstateerd, en kan met dat ook niet voorstellen als de sterkste zenders 50 kW zijn, en regelmatig minder dan dat.

De Noord Amerikaanse AM/FM is immers in principe lokaal gericht. 

[T90user]

Radio Mayak bestaat overigens nu nog en is nog steeds een populaire zender die vanuit tientallen lokaties op de FM band uitzendt, en bovendien ook online te beluisteren is.... ze zenden hits uit van de afgelopen 20 jaar ,een mix van binnenlandse en westerse hits. De zender ging in de lucht op 1 augustus 1964.

http://radiomayak.ru/

 

Dat weet ik. Ik had die zender voorheen best vaak aanstaan toen de Gorizont satellieten nog actiedf waren. Nu vindt je dit programma voor zover ik weet alleen nog in de C-Band op 40 en 53 graden Oost (via beide sats op 3675 R maar op 40 Oost ook op 3615 R). Maar ik heb wel de indruk dat het aandeel westerse muziek op Mayak intussen veel kleiner is geworden. 

 

De laatste jaren dat ik in greater Los Angeles woonde stond ik er bijna altijd mee op in de ochtend, uit Wladiwostok op 5052 kHz in de 60 meter band om precies te zijn. In de stad hadden ze rond de 120 middengolf en FM zenders maar als het om hedendaagse popmuziek ging werd in de VS op enkele uitzonderingen (zoals "Radar Love" van Golden Earring) na vrijwel uitsluitend muziek van Amerikaanse artiesten gespeeld. Alleen via Mayak kon ik nieuwere Europese muziek van mensen als Charles Aznavour, Abba en zelfs Udo Jürgens, Mireille Matthieu en Adriano Celentano tussen uiteraard ook veel Russische deuntjes horen. En dat was best eens fijn naarmate ik langer uit Europa weg was. Zo ergens tegen 9:00 in de ochtend verdween de zender in de ruis dus het genot was van relatief korte duur tenzij ik reden had om heel vroeg op te staan.

[T90user]

Ik heb altijd begrepen dat de standaard in de VS en Canada een maximaal AM-zendvermogen van 50 kW was.

In Europa werden en worden (zie Hongarije) AM-zendvermogens gehanteerd die het voorstellingsvermogen bijna overstijgen. En dat was te horen. Ik vond de AM chaos na zonsondergang in de VS en Canada - ten tijde van de AM hoogtijdagen - nog altijd minder dramatisch dan in het Europa van de Koude Oorlog, met al die megavermogen-propagandazenders.  

 

Toch lag dat iets gecompliceerder voor zover ik weet. Het is inderdaad zo dat de limiet 50 kW betrof met uitzondering van de anti-Castro zender Radio Marti in zuid Florida, maar de behoefte aan sterker was er niet. De reclame inkomsten van Amerikaanse radiozenders waren heel sterk plaatselijk gebonden. Iets wat me eigenlijk best verbaasde omdat heel heel dingen as wasmiddelen, bier, frisdranken en levensmiddelen toch wel landelijk waren. Maar feit was dat men er geen behoefte aan had om ver buiten de eigen stad gehoord te worden. Met als gevolg dat je inderdaad hele lege stukken had als je door het land reisde.

 

Wat storingen tussen zenders betreft, dat hing zeer sterk af van de apparatuur die je gebruikte. Een Amerikaanse autoradio bijvoorbeeld liet niet toe dat je op een zwakke zender die naast een sterkere lag kon luisteren. Niet op AM (middengolf) maar zelfs niet op FM hoewel daar de zenders in een raster van 200 kHz uitzonden. De zender KMAX uit Northridge die op zaterdagen enkele uren in het Nederlands uitzond kon ik uitsluitend beluisteren via onze Europese VW radio in de auto. In de Dodge kon je dat wel vergeten wegens een sterke buurman. Thuis ging dat zelfs niet met een reputabele ontvanger als de Zenith Transoceanic, maar toen ik een Grundig huiskamerradio met platenspeler kocht werd het een fluitje van een cent. Ik kon niet anders dan concluderen dat men in Amerika geen waarde hechtte aan de smalbandigheid van een radiotoestel omdat men er in principe vanuit ging dat je alleen naar sterke zenders uit je eigen omgeving zou willen luisteren. Met een goede radio van Europese makelij was dat 10 kHz raster op de middengolf en die 200 kHz op de FM band wel een zegen want ongeacht de kracht van een zender kon je toch elke frekwentie er vlak naast nog prima beluisteren. 

[T90user]

Misschien omdat ze in Amerika 1 FCC hebben en In Europa heel veel soortgelijke organisaties?

 

Iets met handhaving van regels.

 

Nee, maar het had wel enorm veel te maken met het doel van een en ander. De Europese "power houses" hadden in sommige gevallen te maken met de Koude Oorlog, maar ook heel vaak met het doel van de zenders. Neem bijvoorbeeld de Franse lange golf zenders die stuk voor stuk als doel hadden een heel land te bestrijken vanuit één locatie. Daar heb ik nog wel eens met heimwee aan gedacht als ik urenlang door de woestijn van Nevada reed met een lege middengolf en een lege FM band. Eén zo'n zender als in Frankrijk had minstens vier dun bevolkte staten als Nevada, New Mexico en Arizona bereikt. Maar als het alleen maar om de commercie gaat en niet om het je burgers een service te verlenen dan krijg je zulke wantoestanden. Maar waar Amerikanen zenders voor propaganda doeleinden gebruikten zoals in het geval van Radio Marti op eigen grondgebied maar ook Radio Free Europe etc in Europa dan werden die 50 kW limieten van thuis hier echt niet toegepast. En terecht wat mij betreft, een zender heeft doorgaans een doelgebied en het zou dwaasheid zijn geweest om bijvoorbeeld Radio Luxembourg, Europe 1, RMC of op de middengolf Sud Radio Andorra een heel netwerk van 50 kW zendertjes op te dringen als ze hun doelgebied ook met één krachtige zender konden bestrijken.

[T90user]

Zeker, maar mijn opmerking betrof met name Ijzerbout's constatering dat het in Canada  's avonds op de AM een bende was vergelijkbaar met Europa.

​Ik heb dat zelf niet geconstateerd, en kan met dat ook niet voorstellen als de sterkste zenders 50 kW zijn, en regelmatig minder dan dat.

De Noord Amerikaanse AM/FM is immers in principe lokaal gericht. 

 

Dat hangt er helemaal van af waar je luistert. Wij woonden op een gegeven moment vrij dichtbij de 50 kW zender van KFWB Newsradio en die gaf best een hoop problemen met harmonischen op wel een stuk of 10 plekken binnen en buiten de band. Toen ik er een keer naar vroeg waren ze zo aardig om een technicus te sturen die een smoorspoel voor hun uitzendfrekwentie meebracht. Gelukkig was de behuizing van de ontvanger voldoende door metaal omgeven dat deze inderdaad hun zender voldoende verzwakte zodat de storing maar op een paar plekken over bleef. Volgens mij moet ik dat ding nog steeds ergens hebben liggen als een soort souvenir uit die tijd.

[T90user]

Piraten hielden zich aan geen enkele voorschrift. Die gingen gewoon op een golflengte zitten die niet aan hun was toebedeeld.

 

 

 

Als ik dat zo lees zou je haast denken dat ze op een golflengte hadden kunnen zitten die hen wel was toebedeeld....  :-)

Ik denk dat ze weinig keuze hadden afgezien van helemaal niet uitzenden.

[Eduard07]

Dat hangt er helemaal van af waar je luistert. Wij woonden op een gegeven moment vrij dichtbij de 50 kW zender van KFWB Newsradio en die gaf best een hoop problemen met harmonischen op wel een stuk of 10 plekken binnen en buiten de band.

Maar we hebben het hierboven niet over B-kwaliteit ontvangers in de buurt van een zendmast, maar over atmospherics.

[Drs. IJzerbout]

Dat weet ik. Ik had die zender voorheen best vaak aanstaan toen de Gorizont satellieten nog actiedf waren. Nu vindt je dit programma voor zover ik weet alleen nog in de C-Band op 40 en 53 graden Oost (via beide sats op 3675 R maar op 40 Oost ook op 3615 R). Maar ik heb wel de indruk dat het aandeel westerse muziek op Mayak intussen veel kleiner is geworden. 

 

De laatste jaren dat ik in greater Los Angeles woonde stond ik er bijna altijd mee op in de ochtend, uit Wladiwostok op 5052 kHz in de 60 meter band om precies te zijn. In de stad hadden ze rond de 120 middengolf en FM zenders maar als het om hedendaagse popmuziek ging werd in de VS op enkele uitzonderingen (zoals "Radar Love" van Golden Earring) na vrijwel uitsluitend muziek van Amerikaanse artiesten gespeeld. Alleen via Mayak kon ik nieuwere Europese muziek van mensen als Charles Aznavour, Abba en zelfs Udo Jürgens, Mireille Matthieu en Adriano Celentano tussen uiteraard ook veel Russische deuntjes horen. En dat was best eens fijn naarmate ik langer uit Europa weg was. Zo ergens tegen 9:00 in de ochtend verdween de zender in de ruis dus het genot was van relatief korte duur tenzij ik reden had om heel vroeg op te staan.

 

Toen ik in Toronto woonde was ik prima tevreden met het aanbod daar. NL radio vond ik al waardeloos toen ik nog in Nederland woonde dus het radiolandschap in mijn nieuwe Heimat was prima. Veel keuze en eindelijk radiostations met een gerichte kleur zoals Golden Oldies, Rock, News, Easy Listening, Contemporary, etc. Uit zowel Toronto, omliggende steden en uit Buffalo/Rochester. Het was gewoon een feest.

[T90user]

Maar we hebben het hierboven niet over B-kwaliteit ontvangers in de buurt van een zendmast, maar over atmospherics.

 

Sorry maar daarmee sla je de plank volledig mis. De harmonischen kwamen van de zender zelf en werden niet door mijn communicatie ontvanger veroorzaakt. Dat gaven die technici dan ook volmondig toe, ook op hun professionele meetpaaratuur verschenen die harmonischen. Met een B-kwaliteit ontvanger (waarom veronderstel je zoiets in plaats het gewoon even te vragen???) had dat absoluut niets te maken.

[T90user]

Toen ik in Toronto woonde was ik prima tevreden met het aanbod daar. NL radio vond ik al waardeloos toen ik nog in Nederland woonde dus het radiolandschap in mijn nieuwe Heimat was prima. Veel keuze en eindelijk radiostations met een gerichte kleur zoals Golden Oldies, Rock, News, Easy Listening, Contemporary, etc. Uit zowel Toronto, omliggende steden en uit Buffalo/Rochester. Het was gewoon een feest.

 

Dat zal voor meer mensen gelden. Maar ik houd nu eenmaal van Europese muziek die zeker in de sixties en seventies in heel veel meer talen dan alleen het Engels in Nederland heel populair waren. Als je vindt dat er maar één cultuur is die in principe in hoofdzaak uit Noord Amerika dient te komen dan zul je er een andere visie op na houden. Alle respect hoor, maar dat geldt niet voor mij.

[ceesv]

Harmonische frequenties zijn de veelvouden van de grondfrequentie, en zullen dus vrijwel altijd buiten de band liggen.

[Drs. IJzerbout]

Professionele omroepzenders hebben hun harmonischen zeer goed onderdrukt. Dat moet ook wel vanwege de zeer strenge voorschríften zowel in Amerika als in Europa.

Geheel onderdrukken laten ze zich echter niet. Zo had de AM 747 in NL een zwakke hoorbare 1e harmonische op 1494 kHz. Ongeveer tot op 20 km van de zender hoorbaar. Dat heb ik wel eens geprobeerd toen ik er in de buurt rondreed in NL.

Toen ik nog in Duitsland woonde reed ik op weg van de luchthaven naar huis altijd langs Weißkirchen. HR1 op 594 kHz. De 1e harmonische was te horen op 1188 kHz. En viel ook in de ruis na ongeveer 20 km.

De sterkte van de harmonischen is minimaal. En dan heb je het over vermogens van 150 kW - 400 kW

 

Dus wil een ontvanger "harmonischen" produceren dan zijn dit kruismodulatie producten die ontstaan door oversturing.

Buizenontvangers zijn hier doorgaans zeer goed tegen bestand vanwege de grote roosterruimte van de mengtrap. Transistorontvangers zijn hier (doorgaans) minder goed in.

23 oktober 2016 aangepast door Drs. IJzerbout

[Drs. IJzerbout]

Het 9 kHz raster was/is zo gekozen dat niet alleen de kanalen op 9 kHz afstand liggen, maar ook iedere frequentie door 9 deelbaar is.

Hierdoor vallen ook de harmonischen in dit raster en richten geen of weinig kwaad aan bij andere zenders.

Verder wordt er met de frequentieverdeling ook rekening mee gehouden.

Techenwoordig is het harmonischen probleem eigenlijk helemaal niet meer aanwezig.

In het begin van de radiogeschiedenis was dit een ander verhaal.

[T90user]

Professionele omroepzenders hebben hun harmonischen zeer goed onderdrukt. Dat moet ook wel vanwege de zeer strenge voorschríften zowel in Amerika als in Europa.

Geheel onderdrukken laten ze zich echter niet. Zo had de AM 747 in NL een zwakke hoorbare 1e harmonische op 1494 kHz. Ongeveer tot op 20 km van de zender hoorbaar. Dat heb ik wel eens geprobeerd toen ik er in de buurt rondreed in NL.

Toen ik nog in Duitsland woonde reed ik op weg van de luchthaven naar huis altijd langs Weißkirchen. HR1 op 594 kHz. De 1e harmonische was te horen op 1188 kHz. En viel ook in de ruis na ongeveer 20 km.

De sterkte van de harmonischen is minimaal. En dan heb je het over vermogens van 150 kW - 400 kW

 

Dus wil een ontvanger "harmonischen" produceren dan zijn dit kruismodulatie producten die ontstaan door oversturing.

Buizenontvangers zijn hier doorgaans zeer goed tegen bestand vanwege de grote roosterruimte van de mengtrap. Transistorontvangers zijn hier (doorgaans) minder goed in.

 

Dat kan aardig kloppen. KFWB stond haast in onze achtertuin in Torrance, hemelsbreed niet verder dan pakweg 500 meter, misschien nog wel minder, en als ik me goed herinner waren er alleen al op de middengolf een stuk of vier harmonischen. In die tijd was ik naast luisteraar van Radio Nederland uit Bonaire enz. enz. ook een enthousiast luisteraar van zenders op de zogenaamde tropenbanden en daar zaten ook de nodige storingen van deze zender.

 

Vanzelfsprekend kun je zulke storingen alleen te lijf gaan met een redelijk goed afgeschermde communicatie ontvanger, in mijn geval een kristalgestuurde Drake SPR-4, want in een gewone draagbare radio in een behuizing van kunststof of geperst karton dringen de signalen buiten het sperfilter om wel binnen. En dat moeten ze ook want via zo'n toestel zal het signaal doorgaans niet via een externe antenne maar via een ingebouwde ferriet antenne ontvangen moeten worden. Uiteraard zouden die technici meteen rechtsomkeerd hebben gemaakt indien ik met een "B-kwaliteit" radio zonder externe antenne had gewerkt. En terecht.

[T90user]

86

"Het 9 kHz raster was/is zo gekozen dat niet alleen de kanalen op 9 kHz afstand liggen, maar ook iedere frequentie door 9 deelbaar is.

Hierdoor vallen ook de harmonischen in dit raster en richten geen of weinig kwaad aan bij andere zenders.

Verder wordt er met de frequentieverdeling ook rekening mee gehouden.

Techenwoordig is het harmonischen probleem eigenlijk helemaal niet meer aanwezig.

In het begin van de radiogeschiedenis was dit een ander verhaal."

 

Ik vrees dat je hier historisch gezien twee dingen door elkaar haalt. Het 9 kHz raster is al heel veel eerder gekozen, ik weet de precieze datum niet maar denk dat die ver voor jouw en mijn geboortedatum ligt. Toen kreeg Nederland o.a. 746 en 1007 kHz toegewezen. Geen van beide frekwenties zijn door het getal 9 deelbaar. De verandering van frekwenties (maar dus niet de onderlinge afstand van zenders) vond ergens rond het begin van de jaren '80 plaats, en in meerdere fasen. Voor de middengolf betekende dit dat alles met één kHz omhoog ging, vandaar 747 en 1008 kHz, voor de lange gold dat het zelfs met twee kHz verschoof zodat de vroegere BBC Home Service, later BBC radio 4 haar mooie 200 kHz ofte wel 1500 meter zender ineens op 198 kHz terug vond.

 

Een gebrek aan electronische kennis heeft me er kort voor die tijd helaas van weerhouden om een buitenkansje te grijpen. Dat in de vorm van een fabrieksnieuw exemplaar van de beroemde Sansui TU-X1 tuner voor een prikje van de Tilburgese importeur te kunnen kopen. Dat prachtige toestel met volledig gescheiden AM en FM tuners zette namelijk om het afstemmen op de middengolf te faciliteren precies in het midden tussen elke officiële MG frekwentie een smalbandig fluittoontje in wat het exact afstemmen tot een droom maakte. Wetend dat de hele band met 1 kHz naar rechts zou worden verschoven ging ik ervan uit dat al die (niet uitschakelbare) fluittoontjes daardoor allemaal niet meer in het midden tussen de zenders zouden zitten en de ontvanger daardoor zeker voor zwakkere zenders veel minder bruikbaar zou worden. Later hoorde ik dat die veronderstelling onjuist was maar eerlijk gezegd herinner ik me de technische verklaring ervan helaas niet meer.